Wystawa „Twarze Kopernika“ to wystawa fotografii pomników, oraz innych rzeźb i popiersi poświęconych wielkiemu astronomowi, które znajdują się w przestrzeni publicznej miast polskich, a w niektórych przypadkach wewnątrz budynków kościelnych i publicznych. Szczególnym przypadkiem jest wykonana z soli rzeźba Mikołaja Kopernika, która znajduje sie w jednej z komór Kopalni Soli w Wieliczce. Pomniki poświęcone Kopernikowi znajdują się w wielu polskich miastach, przede wszystkim tych, z którymi Kopernik był w jakiś sposób związany za życia, ale nie tylko w nich. Najstarsza rzeźba to pochodzące z połowy XVIII wieku popiersie znajdujące się w katedrze w jego rodzinnym mieście Toruniu. Szereg pomników ku czci Kopernika wzniesiono już w ciągu XIX wieku, a odsłonięcie większości związane było z obchodami 500 rocznicy jego urodzin w 1973 roku. Ostatnio popularne stało się wznoszenie pomników w kształcie „ławeczek“, na których przechodnie mogą usiąść obok postaci wielkiego astronoma.
Wystawa „Twarze Kopernika“
Pomnik Mikołaja Kopernika w Bydgoszczy
Autorka: Maria Chudoba-Wiśniewska (1973)
Fotografia: Waldemar Wojtkowiak
Pomnik Kopernika w Bydgoszczy znajduje się na skwerze noszącym imię wielkiego astronoma. Powstał podczas I bydgoskiego ogólnopolskiego pleneru rzeźbiarskiego
(sierpień- wrzesień 1973 r.). Rzeźba waży 864 kg i mierzy 4,57 m. Wokół rzeźby na skwerze ułożone zostały elipsy z kamienia naturalnego, które symbolizują drogi planet wokół Słońca.
Pomnik Mikołaja Kopernika w Chorzowie.
Autor: Jerzy Bandura (1955)
Fotografia: Adam Lapski.
Granitowa rzeźba Mikołaja Kopernika wysokości 4 metrów,
przedstawiająca postać astronoma stojącego na okrągłej
platformie z twarzą zwrócona w niebo i kulą ziemską
w rękach, znajduje się przed budynkiem Planetarium
i Obserwatorium Astronomicznego na terenie Parku
Kultury i Wypoczynku w Chorzowie. Pomnik według
projektu z 1955 r. odsłonięty został w 1964.
Pomnik Mikołaja Kopernika we Fromborku.
Spomenik Nikole Kopernika u Fromborku
Autor: Mieczysław Welter (1973)
Fotografia: Marcin Zabłocki.
Pomnik Mikołaja Kopernika znajduje się u stóp Wzgórza
Katedralnego we Fromborku. Postawiony został w 500
rocznicę urodzin wielkiego astronoma, który wiele lat
swego życia spędził właśnie w tym miejscu i tu został
pochowany. Rzeźba wykonana została z brązu, ma 6 m
wysokości i stoi na trzymetrowym, granitowym cokole.
Tydzień po odsłonięciu pomnika we Fromborku jego
replika stanęła w jednym z największych parków Meksyku.
Ławeczka Mikołaja Kopernika u Fromborku. Autor: nieznany/nepoznat (2015)
Fotografia: Marcin Zabłocki.
W roku 2015 na Rynku Miejskim we Fromborku postawiony
został drugi pomnik Kopernika przedstawiający
astronoma siedzącego na ławce symbolizującej Ziemię
stojącej na jednej z linii przypominających orbity. Pomnik
odlany został z brązu i umieszczony na centralnym placu
miasta w ramach rewitalizacji starego miasta.
Rzeźba Mikołaja Kopernika w katedrze we Fromborku.
Autor: nieznany/nepoznat (1973)
Fotografia: Towarzystwo Miłośników Fromborka. W katedrze fromborskiej pod jednym z filarów znajduje
się rzeźba przedstawiająca Mikołaja Kopernika. Rzeźba
ta została wykonana z okazji 500 urodzin Kopernika i
ustawiona w miejscu gdzie, jak wtedy przypuszczano,
pochowany został wielki astronom.
Popiersie Mikołaja Kopernika w Grudziądzu.
Autor: Henryk Rasmus (1972)
Fotografia: Informacja Turystyczna w Grudziądzu.
Popiersie Mikołaja Kopernika na Placu Miłośników Astronomii postawione zostało w roku
1972. Betonowy wysoki cokół i popiersie wykonane są w stylu brutalizmu. Grudziądz jest
jednym z polskich miast ważnych w życiu wielkiego astronoma: w nim ogłosił on swój słynny
Traktat o monecie, dzięki któremu wszedł do historii ekonomii.
Ławeczka Mikołaja Kopernika w Grudziądzu.
Autorzy: Maciej i Aneta Jagodzińscy-Jagenmeerowie (2015)
Fotografia: Beata Adwent.
W roku 2015 na Rynku w Grudziądzu odsłonięto nowy pomnik: Ławeczkę Mikołaja Kopernika,
na której przedstawiony został z sakiewką i książką, czym upamiętniono jego zasługi dla
ekonomii. Autorem projektu jest toruńskie Studio Rzeźby Jagenmeer.
Pomnik Mikołaja Kopernika jako żaka w Krakowie.
Autor: Cyprian Godebski (1899)
Fotografia: Anna Wojnar.
Pomnik Mikołaja Kopernika jako żaka powstał według
projektu z 1899 r., a jego uroczyste odsłonięcie na pierwotnej
lokacji, dziedzińcu Collegium Maius Uniwersytetu
Jagiellońskiego, odbyło się w 1900 roku. W 1953 r. z
inicjatywy Karola Estreichera pomnik został przeniesiony
na Planty przy Collegium Witkowskiego Uniwersytetu
Jagiellońskiego, gdzie stoi do dziś. Wykonany z brązu,
pomnik przedstawia młodego Mikołaja Kopernika w stroju
żaka, a stoi na granitowym cokole, w który wmontowane są
cztery marmurowe tablice z napisami w języku łacińskim.
W rękach Kopernik trzyma astrolabium.
Pomnik w kościele św. Anny w Krakowie.
Autor: Jan Nepomucen Galli (1822)
Fotografia: Archiwum kolegiaty św. Anny.
Najstarszy w Krakowie, klasycystyczny pomnik Kopernika
znajduje się w północno-zachodnim ramieniu transeptu
kolegiaty św. Anny, a ufundowany został w 1822 r. przez
ks. Sebastiana Sierakowskiego. Pomnik ten to posąg Uranii
trzymającej w jednym ręku tarczę z gwiazdozbiorem
a drugą nakładającej Kopernikowi wieniec laurowy.
Wykonany jest z czarnego marmuru.
Pomnik Mikołaja Kopernika w gmachu Polskiej Akademii Umiejętności w Krakowie.
Autor: Walery Gadomski (1872)
Fotografia: Stanisław Pijaj.
Wykonana z białego marmuru, rzeźba przedstawia
siedzącego Mikołaja Kopernika z ręką wspartą na
astrolabium i rozłożonej księdze i znajduje się na klatce
schodowej gmachu PAN przy ul. Sławkowskiej. Pomnik
ten ufundowała Zofia Potocka z okazji 400-lecia urodzin
wielkiego astronoma i pierwszego posiedzenia Akademii
Umiejętności w lutym 1873 r., poświęconego Mikołajowi
Kopernikowi.
Pomnik Mikołaja Kopernika w Krośnie.
Autor: Stanisław Kochanek (1973)
Fotografia: Paweł Zygarowicz.
Pomnik Mikołaja Kopernika w Krośnie znajduje się na
początku ulicy Piotra Skargi przed budynkiem I Liceum
Ogólnokształcącego im. Mikołaja Kopernika. Rzeźba
przedstawia Kopernika na cokole w ujęciu do pasa.
Kopernik opiera się lewą ręką na kuli ziemskiej, drugą
ręką przysłania oczy, patrząc w niebo. Pomnik odsłonięto
w 1973 roku, zwanym Rokiem Kopernikańskim, podczas
trwania ogólnopolskich obchodów 500 rocznicy urodzin
wielkiego astronoma.
Popiersie Mikołaja Kopernika w Łodzi.
Autorka: Jadwiga Janus (2002)
Fotografia: Urząd Miasta Łodzi.
Popiersie Mikołaja Kopernika w Łodzi znajduje się przed
szpitalem noszącym imię Mikołaja Kopernika, który obok
astronomii zajmował się również medycyną.
Popiersie Mikołaja Kopernika w Olsztynie.
Autor: Johannes Götz (1916)
Fotografia: Magdalena Najbar-Agičić.
Popiersie Mikołaja Kopernika w Olsztynie odsłonięte
zostało w 1916 roku, w czterechsetną rocznicę przybycia
astronoma do miasta. Pierwotnie znajdowało się na
rogu obecnej ul. Zamkowej i Okopowej, obok grobli
prowadzącej do olsztyńskiego zamku. W styczniu 1945
roku, przed wkroczeniem Armii Czerwonej, popiersie
zdemontowano i przeniesiono do zamku. Ponownie
zostało ustawione na zewnątrz w 1946 roku, ale tym
razem po drugiej jego stronie twierdzy i tam znajduje
się do dziś. Popiersie wykonane w brązie ustawione było
na kamiennym cokole, na którym znalazł się napis w
języku niemieckim, który głosił (w tłumaczeniu): Mikołaj
Kopernika, administrator na zamku olsztyńskim 1516-1519,
1520-1521. Popiersie było częścią większej budowli w
kształcie neogotyckiej kaplicy. Przy okazji ponownego
postawienia popiersia po wojnie na cokole umieszczono
nowy polski napis: Obrońcy grodu olsztyńskiego przed
najeźdźcą krzyżackim. Wielkiemu Polakowi Mikołajowi
Kopernikowi wdzięczni rodacy.
Ławeczka Mikołaja Kopernika w Olsztynie.
Autorka: Urszula Szmyt (2003) Fotografia: Magdalena Najbar-Agičić.
Ławeczka Mikołaja Kopernika znajduje się w Olsztynie na Starym Mieście, u zbiegu ulic Okopowej i Zamkowej. Odsłonięta została w 2003 r. w ramach obchodów 650-lecia nadania Olsztynowi praw miejskich i 530-lecia urodzin Mikołaja Kopernika. Astronom siedzi na ceglanym murku przykrytym marmurową płytą. W ręku trzyma astrolabium i zwój papieru.
Pomnik Mikołaja Kopernika w Piotrkowie Trybunalskim.
Autor: Ludwika Kraskowska Nitschowa (1973) Fotografia: Jan Mehlich.
Pomnik Mikołaja Kopernika w Piotrkowie Trybunalskim to posąg z brązu na betonowym cokole z granitową okładziną. Wzniesiony został w 1973 roku przed budynkiem I Liceum Ogólnokształcącego im. Bolesława Chrobrego. Figura ma 1,8 m wysokości, a waży 3 tony. Pomnik przedstawia astronoma w pozycji siedzącej, ze wzrokiem skierowanym ku niebu. Piotrków to jedno z miast, w których Kopernik z pewnością przebywał uczestnicząc w podpisywaniu Układu Piotrkowskiego, regulującego obsadę warmińskiej stolicy biskupiej.
Popiersie Mikołaja Kopernika w Poznaniu.
Autor: nieznany/nepoznat (1969) Fotografia: Cezary Ostrowski.
Popiersie Mikołaja Kopernika w Poznaniu znajduje się na skwerze przed Zespołem Szkół przy ulicy Przełajowej 4. Popiersie odsłonięto w 1969 r. wewnątrz budynku szkolnego, a na zewnątrz istniała tylko tablica pamiątkowa ku czci astronoma. Później popiersie z brązu wystawiono przed szkołę umieszczając je na granitowym cokole.
Pomnik Mikołaja Kopernika na toruńskim Rynku.
Autor: Christian Friedrich Tieck (1853) Fotografia: Archiwum UM Torunia.
Stojący na staromiejskim rynku pomnik Mikołaja Kopernika jest jednym z najważniejszych symboli Torunia. Rzeźba przedstawia Kopernika w todze profesora s astrolabium w ręce. W odróżnieniu od pozostałych pomników i portretów, na tym astronom pokazany został z drobnym wąsem. Łaciński napis na cokole informuje, że upamiętnioną osobą jest Mikołaj Kopernik, torunianin, który ruszył Ziemię a zatrzymał Słońce i niebo. Pierwotnie pomnik planowano postawić w 300-tną rocznicę śmierci astronoma w 1843 roku, ale ostatecznie ze względów finansowych i z powodu nie najlepszej współpracy z berlińskim rzeźbiarzem projekt został zrealizowany z dziesięcioletnim opóźnieniem.
Popiersie Mikołaja Kopernika w kościele św. Janów w Toruniu.
Autor: Wojciech Rojowski (1766) Fotografia: Archiwum UM Torunia.
Jest to najstarszy na świecie pomnik Mikołaja Kopernika, ufundowany przez księcia Józefa Aleksandra Jabłonowskiego jeszcze przed I. rozbiorem Polski. Rzeźba spotkała się jednak z negatywnym przyjęciem Rady Miejskiej, w związku z czym nie została umieszczona w miejscu publicznym lecz w kościele gdzie znajduje się do dziś. Choć oficjalne zarzuty skierowane były pod adresem walorów artystycznych rzeźby, prawdopodobnie niemieckim rajcom przeszkadzał raczej napis: “Polakowi w Prusach urodzonemu” i “Filozofowi polskiemu”.
Pomnik Mikołaja Kopernika w Warszawie.
Autor: Albert Bertel Thorvaldsen (1830) Fotografia: Tomasz Nowak.
Pomnik Mikołaja Kopernika w Warszawie znajduje się przed Pałacem Staszica, w którym znajduje się siedziba Polskiej Akademii Nauk. Jest to brązowy posąg który przedstawia siedzącego Mikołaja Kopernika z cyrklem w prawej dłoni i astorolabium w lewej. Na granitowym cokole znajdują się wyryte i złocone napisy: od strony ul. Kopernika po łacinie Nicolao Copernico Grata Patria (pol. Mikołajowi Kopernikowi Wdzięczna Ojczyzna), a od strony pałacu Zamoyskich po polsku – Mikołajowi Kopernikowi Rodacy. Pierwotna inicjatywa Stanisława Staszica z 1809 roku przewidywała wzniesienie pomnika Kopernika w jego rodzinnym Toruniu, jednak po tym jak Toruń w 1815 r. znalazł się w granicach Prus postanowiono pomnik zrealizować w Warszawie. Wierne kopie monumentu znajdują się w Montrealu i Chicago.
Rzeźba Mikołaja Kopernika w Wieliczce.
Autor: Władysław Hapek (1973) Fotografia: Marek Gardulski.
Monumentalna rzeźba Mikołaja Kopernika wykonana z soli znajduje się w komorze nazwanej na cześć wielkiego polskiego astronoma, w Kopalni soli w Wieliczce, którą Kopernik zwiedził w 1493 r., gdy był studentem Uniwersytetu Jagiellońskiego. Pomnik wykonany został z okazji 500 rocznicy urodzin Kopernika. Dla zabezpieczenia stabilności komory zostały w niej zamontowane drewniane konstrukcje, które podtrzymują stropy.
Pomnik Mikołaja Kopernika we Wrocławiu.
Autor: Leon Podsiadły (1974)
Fotografia: Biuro Promocji Miasta
UM Wrocław.
Pomnik upamiętniający osobę Mikołaja Kopernika we Wrocławiu został odsłonięty z okazji roku kopernikańskiego obchodzonego rok wcześniej (w 1973 roku). Posąg został wykonany ze sztucznego kamienia, a składa się z popiersia astronoma umieszczonego na korpusie ze stylizowanym układem heliocentrycznym. Pomnik znajduje się na zbiegu ulic w pobliżu Parku Mikołaja Kopernika.